Χθές, 24 Μαϊου 2011, στο πανεπιστήμιο της Γενεύης στο οποίο και φοίτησα, έγινε μία εκδήλωση για τα 30 χρόνια της Ελλάδος ως μέλους της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και κατόπιν Ευρωπαϊκής Ένωσης, με προσκεκλημένους, μεταξύ άλλων, τον αντιπροέδρο της κυβέρνησης Θεόδωρο Πάγκαλο και τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Λουκά Τσούκαλη που διατελεί και πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Παρευρέθηκα σε αυτήν την εκδήλωση με την ελπίδα να ακούσω, ως Έλληνας πλέον του εξωτερικού, έναν καθαρό λόγο για την πορεία της Ελλάδος στην Ευρώπη, την συμμετοχή της, τα προτερήματα και τις δυσκολίες, και κατ'επέκταση πώς όλα τα παραπάνω θα μπορέσουν να επηρεάσουν και να καθορίσουν τις τωρινές δύσκολες οικονομικο-κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν στην χώρα. Ειδικότερα, περίμενα να ακούσω αυτόν τον λόγο από έναν πολιτικό, όπως είναι ο κύριος Πάγκαλος, ο οποίος, χωρίς να υπερβάλλω, ήταν ενεργό πολιτικό μέλος κατά τη διάρκεια ΟΛΗΣ αυτής της τριακονταετίας. Αντ'αυτού, ο συγκεκριμένος πολιτικός περιορίστηκε σε μια γενικόλογη και ασύνδετη παρουσίαση της ιστορικής πορείας της Ελλάδος από το τέλος της χούντας και μετά, χωρίς να υπεισέλθει στο βασικό κομμάτι του θέματος που ήταν η αξιολόγηση αυτής της πορείας ή η κριτική πάνω σε αυτήν την πορεία.
Από την άλλη πλευρά ο κύριος Τσούκαλης έκανε μία παρουσίαση - όσο του επέτρεπε ο χρόνος - η οποία ήταν κατά πολύ πιο σύμφωνη με το θέμα της εκδήλωσης και στην οποία εξέθεσε τους προβληματισμούς του σχετικά με την πορεία της Ελλάδας ως χώρας και ως μέλους της ΕΕ. Το πιο σημαντικό κομμάτι της παρουσίασης του, το οποίο και με βρίσκει σύμφωνο, είναι η θέση ότι η συγκεκριμένη κρίση στην Ελλάδα είναι όχι απλά οικονομική, αλλά κατά βάση κρίση ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, τις ρίζες της οποίας μπορούμε να βρούμε σε διάφορες περιόδους της μοντέρνας ιστορίας μας ως λαού, και που οδήγησαν στην σημερινή κατάσταση πολιτικής κομματοκρατίας καθώς και οικονομικής, - θα συμπλήρωνα - οικογενειοκρατιάς. Η οικονομική πορεία της χώρας από τη μεταπολίτευση και μετά δεν συνοδεύτηκε από τη δημιουργία εκείνων των θεσμών και αξιών που θα συνέβαλαν σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης. Ένα τελευταίο σημείο στην παρουσίαση του κυρίου Τσούκαλη ήταν η πρόταση για μια ειρηνική επανάσταση η οποία και θα περιλαμβάνει τις παρακάτω 4 βασικές προϋποθέσεις: α) κάθαρση, β) κοινωνική δικαιοσύνη, γ) ύπαρξη μιας κινητήριας ιδέας ή οράματος, δ) αλλαγή πολιτικής ηγεσίας.
Δεν θα ήθελα να σχολιάσω περαιτέρω τις παρουσίασεις των προαναφερθέντων κυρίων, αλλά αντίθετα θα ήθελα να παραθέσω το αίσθημα που μου δημιουργήθηκε από τις δύο συγκεκριμένες ομιλίες. Η πρώτη μου δημιούργησε αίσθημα οργής και θλίψης, ενώ η δεύτερη - χωρίς να είναι πιο αισιόδοξη από την πρώτη - με έκανε να πιστεύω στην θέληση και δύναμη των συμπολιτών μου για κριτική σκέψη, αλλαγή και δημιουργία. Επιπλέον, η δεύτερη αυτή παρουσίαση του κυρίου Τσούκαλη με έκανε για ακόμα μια φορά να αναλογιστώ τη σημασία που έχει για τον Έλληνα να συνειδητοποιήσει την ευθύνη του ως πολίτη. Χωρίς να θέλω να γίνω ένας νέος Σολομώντας, ούτε επίσης να επαναλάβω κοινοτοπίες, πιστεύω ότι οι κατάστασεις στην Ελλάδα απαιτούν μία λαϊκή αντίδραση που θα συνδυάζει την οργανωμένη συλλογική διαμαρτυρία μαζί με την ενίσχυση της αίσθησης ευθύνης του καθενός ως δρώντα πολίτη σε μία οργανωμένη (ακόμα) κοινωνία. Κι αυτό γιατί ο καθένας που δουλεύει στην Ελλάδα, δεν δραστηριοποιείται και δουλεύει για το κράτος (η έννοια του οποίου πολλές φορές συγχέεται με αυτήν της πολιτικής εξουσίας) αλλά για τους συμπολίτες του. Ο γονείς μου που είναι δάσκαλοι, δεν δουλεύουν για το κράτος, αλλά για τους μαθητές που έχουν μπροστά τους στην τάξη, ο δημόσιος γιατρός δεν δουλεύει για το κράτος, αλλά για τον ασθενή που έχει ανάγκη για να γιατρέψει την αρρώστια του, ο δημόσιος υπάλληλος στα υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης δεν δουλεύει για το κράτος, αλλά για τους συμπολίτες του που έχουν ανάγκη την κοινωνική αρωγή. Είναι τέτοιες οι στιγμές που απαιτούν από τον καθένα μας έναν επαναπροσδιορισμό της θέσης μας ως υπεύθυνοι πολίτες που ζούν σε μία πολιτεία ενός συνόλου πολιτών! Ο καθένας από τη δική του θέση και από τον δικό του επαγγελματικό και μη χώρο, είναι απαραίτητο να σκέφτεται και να δρα με απώτερο σκοπό το κοινό καλό.
Τα πράγματα κάποια στιγμή πρέπει να κινούνται και από κάτω προς τα πάνω. Κάποιες φορές οι πολιτικές ελίτ είναι χαμένες και χρειάζονται κι αυτές κάποια καινούρια πνοή. Το ό,τι αποκαλλούνται πολιτικές ελίτ δεν σημαίνει ότι πάντοτε και κάτω από όλες τις συνθήκες έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν λύσεις που επιφέρουν αλλαγές. Το ρητό "τέτοιος λαός είμαστε, τέτοιους πολιτικούς έχουμε" δεν θα πρέπει να αποτελέσει παράγοντα που θα οδηγήσει σε απάθεια και μεμψιμοιρία. Αντίθετα θα πρέπει να τονώσει την προσπάθειά μας να καταλάβουμε τί "λαός" είμαστε, ώστε εν συνεχεία να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε και να ορίσουμε τον τύπο των πολιτικών που θα μας εκπροσωπούν στο μέλλον. Έλλειψη θεσμών και γενική έκπτωση αξιών είναι οι προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα, κάτω από ένα πλαίσιο ευρύτερης συναίνεσης και συνεργασίας.
Λέγοντας τα παραπάνω, δεν απαρνούμαι το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, στην απεργία, και σε άλλες μορφές μη-βίαιης συλλογικής κινητοποίησης. Κι αυτές όμως θα πρέπει να εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο της προσπάθειας συνειδητοποίησης της ευθύνης μας ως πολίτες, όπως επίσης και απόδειξη, πολλές φορές, της θέλησης μας για βελτίωση των όρων συμμετοχής μας ως πολίτες.
Είναι αναγκαίο ο καθένας μας ξεχωριστά να βελτιώσει τον τρόπο δράσης του ως πολίτης από αυτά που μέχρι σήμερα θεωρούσαμε ανούσια, ασήμαντα και γελοία, μέχρι τα πιο σημαντικά.
Παρευρέθηκα σε αυτήν την εκδήλωση με την ελπίδα να ακούσω, ως Έλληνας πλέον του εξωτερικού, έναν καθαρό λόγο για την πορεία της Ελλάδος στην Ευρώπη, την συμμετοχή της, τα προτερήματα και τις δυσκολίες, και κατ'επέκταση πώς όλα τα παραπάνω θα μπορέσουν να επηρεάσουν και να καθορίσουν τις τωρινές δύσκολες οικονομικο-κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν στην χώρα. Ειδικότερα, περίμενα να ακούσω αυτόν τον λόγο από έναν πολιτικό, όπως είναι ο κύριος Πάγκαλος, ο οποίος, χωρίς να υπερβάλλω, ήταν ενεργό πολιτικό μέλος κατά τη διάρκεια ΟΛΗΣ αυτής της τριακονταετίας. Αντ'αυτού, ο συγκεκριμένος πολιτικός περιορίστηκε σε μια γενικόλογη και ασύνδετη παρουσίαση της ιστορικής πορείας της Ελλάδος από το τέλος της χούντας και μετά, χωρίς να υπεισέλθει στο βασικό κομμάτι του θέματος που ήταν η αξιολόγηση αυτής της πορείας ή η κριτική πάνω σε αυτήν την πορεία.
Από την άλλη πλευρά ο κύριος Τσούκαλης έκανε μία παρουσίαση - όσο του επέτρεπε ο χρόνος - η οποία ήταν κατά πολύ πιο σύμφωνη με το θέμα της εκδήλωσης και στην οποία εξέθεσε τους προβληματισμούς του σχετικά με την πορεία της Ελλάδας ως χώρας και ως μέλους της ΕΕ. Το πιο σημαντικό κομμάτι της παρουσίασης του, το οποίο και με βρίσκει σύμφωνο, είναι η θέση ότι η συγκεκριμένη κρίση στην Ελλάδα είναι όχι απλά οικονομική, αλλά κατά βάση κρίση ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, τις ρίζες της οποίας μπορούμε να βρούμε σε διάφορες περιόδους της μοντέρνας ιστορίας μας ως λαού, και που οδήγησαν στην σημερινή κατάσταση πολιτικής κομματοκρατίας καθώς και οικονομικής, - θα συμπλήρωνα - οικογενειοκρατιάς. Η οικονομική πορεία της χώρας από τη μεταπολίτευση και μετά δεν συνοδεύτηκε από τη δημιουργία εκείνων των θεσμών και αξιών που θα συνέβαλαν σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης. Ένα τελευταίο σημείο στην παρουσίαση του κυρίου Τσούκαλη ήταν η πρόταση για μια ειρηνική επανάσταση η οποία και θα περιλαμβάνει τις παρακάτω 4 βασικές προϋποθέσεις: α) κάθαρση, β) κοινωνική δικαιοσύνη, γ) ύπαρξη μιας κινητήριας ιδέας ή οράματος, δ) αλλαγή πολιτικής ηγεσίας.
Δεν θα ήθελα να σχολιάσω περαιτέρω τις παρουσίασεις των προαναφερθέντων κυρίων, αλλά αντίθετα θα ήθελα να παραθέσω το αίσθημα που μου δημιουργήθηκε από τις δύο συγκεκριμένες ομιλίες. Η πρώτη μου δημιούργησε αίσθημα οργής και θλίψης, ενώ η δεύτερη - χωρίς να είναι πιο αισιόδοξη από την πρώτη - με έκανε να πιστεύω στην θέληση και δύναμη των συμπολιτών μου για κριτική σκέψη, αλλαγή και δημιουργία. Επιπλέον, η δεύτερη αυτή παρουσίαση του κυρίου Τσούκαλη με έκανε για ακόμα μια φορά να αναλογιστώ τη σημασία που έχει για τον Έλληνα να συνειδητοποιήσει την ευθύνη του ως πολίτη. Χωρίς να θέλω να γίνω ένας νέος Σολομώντας, ούτε επίσης να επαναλάβω κοινοτοπίες, πιστεύω ότι οι κατάστασεις στην Ελλάδα απαιτούν μία λαϊκή αντίδραση που θα συνδυάζει την οργανωμένη συλλογική διαμαρτυρία μαζί με την ενίσχυση της αίσθησης ευθύνης του καθενός ως δρώντα πολίτη σε μία οργανωμένη (ακόμα) κοινωνία. Κι αυτό γιατί ο καθένας που δουλεύει στην Ελλάδα, δεν δραστηριοποιείται και δουλεύει για το κράτος (η έννοια του οποίου πολλές φορές συγχέεται με αυτήν της πολιτικής εξουσίας) αλλά για τους συμπολίτες του. Ο γονείς μου που είναι δάσκαλοι, δεν δουλεύουν για το κράτος, αλλά για τους μαθητές που έχουν μπροστά τους στην τάξη, ο δημόσιος γιατρός δεν δουλεύει για το κράτος, αλλά για τον ασθενή που έχει ανάγκη για να γιατρέψει την αρρώστια του, ο δημόσιος υπάλληλος στα υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης δεν δουλεύει για το κράτος, αλλά για τους συμπολίτες του που έχουν ανάγκη την κοινωνική αρωγή. Είναι τέτοιες οι στιγμές που απαιτούν από τον καθένα μας έναν επαναπροσδιορισμό της θέσης μας ως υπεύθυνοι πολίτες που ζούν σε μία πολιτεία ενός συνόλου πολιτών! Ο καθένας από τη δική του θέση και από τον δικό του επαγγελματικό και μη χώρο, είναι απαραίτητο να σκέφτεται και να δρα με απώτερο σκοπό το κοινό καλό.
Τα πράγματα κάποια στιγμή πρέπει να κινούνται και από κάτω προς τα πάνω. Κάποιες φορές οι πολιτικές ελίτ είναι χαμένες και χρειάζονται κι αυτές κάποια καινούρια πνοή. Το ό,τι αποκαλλούνται πολιτικές ελίτ δεν σημαίνει ότι πάντοτε και κάτω από όλες τις συνθήκες έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν λύσεις που επιφέρουν αλλαγές. Το ρητό "τέτοιος λαός είμαστε, τέτοιους πολιτικούς έχουμε" δεν θα πρέπει να αποτελέσει παράγοντα που θα οδηγήσει σε απάθεια και μεμψιμοιρία. Αντίθετα θα πρέπει να τονώσει την προσπάθειά μας να καταλάβουμε τί "λαός" είμαστε, ώστε εν συνεχεία να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε και να ορίσουμε τον τύπο των πολιτικών που θα μας εκπροσωπούν στο μέλλον. Έλλειψη θεσμών και γενική έκπτωση αξιών είναι οι προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα, κάτω από ένα πλαίσιο ευρύτερης συναίνεσης και συνεργασίας.
Λέγοντας τα παραπάνω, δεν απαρνούμαι το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, στην απεργία, και σε άλλες μορφές μη-βίαιης συλλογικής κινητοποίησης. Κι αυτές όμως θα πρέπει να εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο της προσπάθειας συνειδητοποίησης της ευθύνης μας ως πολίτες, όπως επίσης και απόδειξη, πολλές φορές, της θέλησης μας για βελτίωση των όρων συμμετοχής μας ως πολίτες.
Είναι αναγκαίο ο καθένας μας ξεχωριστά να βελτιώσει τον τρόπο δράσης του ως πολίτης από αυτά που μέχρι σήμερα θεωρούσαμε ανούσια, ασήμαντα και γελοία, μέχρι τα πιο σημαντικά.
No comments:
Post a Comment